Quá trình hình thành làng xã Quảng Bình gắn với dấu ấn và vai trò của các dòng họ trong việc khai hoang lập làng, tạo nên bát danh hương “Sơn Hà Cảnh Thổ Văn Võ Cổ Kim”. Trong hệ thống các giá trị văn hóa vật chất và tinh thần làng xã còn lưu giữ và bảo tồn, tiêu biểu có kiến trúc đình, chùa là nơi ghi đậm dấu ấn lịch sử lãng xã, tôn vinh công lao khai hoang lập làng của tiền nhân, mang nhiều giá trị về lịch sử - văn hóa và kiến trúc, nghệ thuật. Nhiều ngôi đình với các giá trị nổi bật đã được công nhận là di tích Quốc gia như: Đình Lũ Phong (xã Quảng Phong, huyện Quảng Trạch) xây dựng năm 1542, được xem là đình cổ xưa nhất Quảng Bình, đình Lý Hoà (Hải Trạch, huyện Bố Trạch) xây dựng năm 1737, đình Tượng Sơn (thị xã Ba Đồn) xây dựng năm 1750, đình Phù Trịch (Quảng Minh, huyện Quảng Trạch) xây dựng năm 1843, đình Đồng Dương (Quảng Phương, huyện Quảng Trạch) xây dựng năm 1877, đình Minh Lệ xây dựng năm 1923, đình Hoà Ninh xây dựng năm 1936; điện Thành hoàng Vĩnh Lộc (xã Quảng Lộc, huyện Quảng Trạch), xây dựng năm 1483; chùa Hoằng Phúc (xã Mỹ Thủy, huyện Lệ Thủy),…
Di tích đình làng Quảng Bình mang các giá trị về nghệ thuật kiến trúc, kỹ thuật xây dựng, phản ánh đặc trưng kiến trúc gỗ thời Nguyễn về chủ đề trang trí (rồng, phụng, lân,...), phong cách chạm khắc tinh tế, tỉ mỉ, trọng về chi tiết và bố cục tổng thể hài hòa với đầy đủ các công trình cổng ngõ, bình phong, trụ biểu, sân đình, tiền đình, hậu đình, tường thành,... tiêu biểu như kiến trúc đình Lũ Phong, Tượng Sơn, Đồng Dương, Minh Lệ, Hòa Ninh,... Giá trị nghệ thuật còn thể hiện ở phong cách kiến trúc riêng ở mỗi đình gắn với chức năng thờ phụng. Đình Lũ Phong có kiến trúc văn miếu, võ miếu thờ các vị danh khoa, danh tướng của làng; đình Đồng Dương, Minh Lệ có nhà thờ thánh, nhà thờ tổ; đình làng Tượng Sơn có nhà thờ vua Quang Trung và danh tướng Nguyễn Dụng,... Đình làng Tượng Sơn nổi bật bình phong được chạm khắc tỉ mỉ hình ảnh voi trận thể hiện tinh thần thượng võ gắn với sự kiện lịch sử về vua Quang Trung và danh tướng Nguyễn Dụng. Đình làng Phù Trịch, đình Minh Lệ nổi bật nghệ thuật trang trí ngoại thất đường nét hài hòa với hình ảnh lân, phụng, “lưỡng long chầu nguyệt”, rồng bay lượn uyển chuyển vuốt cong như nâng mái lên cao, vừa tạo sự thanh thoát vừa trang nghiêm. Đình Đồng Dương nổi bật nghệ thuật trang trí nội thất trên cột, kèo, xuyên,... chạm khắc hình rồng, chim, trăng, mây cách điệu hình khối đầy tính nghệ thuật. Đình Hoà Ninh là công trình nghệ thuật kiến trúc quy mô và tiêu biểu về chủ đề trang trí phong phú, kỹ thuật chạm khắc tinh xảo, màu sắc hài hòa, đường nét mềm mại. Đặc sắc nhất là đồ án rồng 4 móng, rồng phun nước và cá chép hoá rồng... được chạm khắc bởi các nghệ nhân tài năng của làng Hòa Ninh, vì vậy càng làm tăng giá trị của kiến trúc chạm khắc gỗ. Điện Thành hoàng Vĩnh Lộc nổi bật điêu khắc hình tượng rồng chiếm ưu thế trong các đồ án trang trí, tạo hình đa dạng và sinh động từ góc nhìn chính diện, nhìn nghiêng, rồng chầu mặt trăng, đầu rồng cách điệu,... thể hiện sự sáng tạo nghệ thuật tuyệt vời của các nghệ nhân xưa.
Di tích đình làng Quảng Bình mang giá trị tiêu biểu về lịch sử và văn hóa, đời sống tín ngưỡng tâm linh phản ánh qua chức năng thờ tự, thể hiện sự tôn vinh và tưởng nhớ các vị “tiền hiền”, “hậu hiền” có công khai khẩn đất đai, mở mang nghề nghiệp, lập nên làng xã. Ở Quảng Bình, ngoài vị thành hoàng được thờ phụng chính, đình làng còn thờ các vị có công đánh giặc, bảo vệ xóm làng (đình Lũ Phong thờ Thượng Thư Phạm Xuân Quế công dẹp giặc phương Nam, đình Tượng Sơn thờ các vị "Bảo quốc hộ dân” và Nguyễn Dụng người có công kháng chiến chống quan Thanh), thờ tứ vị đại càn (đình làng Lý Hòa thờ Thiên Yana, Liễu Hạnh, Tiểu Vương và hai nàng công chúa con Thiên Yana), thờ các vị danh khoa, khoa bảng của làng (Đình Phù Trịch, Hòa Ninh, đình làng Minh Lệ thờ 4 vị thần tổ đỗ đạt danh tiếng). Đặc biệt, đình làng Tượng Sơn còn thờ vua Quang Trung người có công kháng chiến chống quan Thanh. Điện Thành hoàng Vĩnh Lộc thờ thành hoàng Trần Bang Cẩn thuộc dòng dõi vua Trần “Gia Vương Trần Hành Khiển tăng Vĩnh Lộc thành hoàng” gắn với công lao chiêu mộ dân binh khai hoang lập ấp mở mang bờ cõi vùng châu Ô, châu Lý và đánh dẹp giặc Chiêm Thành “Bản thổ Binh Lồi”.
Giá trị lịch sử - văn hóa di tích đình làng được thể hiện qua các sinh hoạt nghi lễ tế Thành hoàng và lễ hội cộng đồng gắn với không gian của ngôi đình, điện. Đình làng Quảng Bình là trung tâm văn hóa cộng đồng làng xã từ bao đời nay, không chỉ là lễ tế Thành hoàng hàng năm mà còn là không gian chính của các hoạt động hội diễn, vui chơi, giải trí vào dịp Nguyên Đán, lễ Xuân Thử, lễ Thượng Nguyên, lễ Hạ Nguyên,... Lễ hội đình làng là nét văn hóa đặc trưng trong sinh hoạt cộng đồng làng xã Quảng Bình với các trò chơi đậm chất dân gian như cướp cù, chọi gà, đi voi, đấu vật,... Đình Lý Hòa ngoài lễ tế thành hoàng vào “Xuân - Thu nhị kỳ”, “lục niên đáo lệ”, còn tổ chức nhiều lễ hội mang đặc trưng làng biển như cầu ngư, lễ đại trường câu; đình làng Tượng Sơn tổ chức lễ khai hạ vào mồng 7 tháng Giêng, lễ hội “lục nguyệt cầu phúc” vào 15/6 âm lịch. Ở đình làng Phù Trịch, sau phần lễ tế tướng công Phạm Bá Quý ngày 6/1 hàng năm, làng mở hội vui chơi như đấu võ quyền roi, cướp cù, kéo co, chọi gà, đua thuyền, hát múa,... nhằm ôn lại truyền thống chống giặc, khai hương điền thổ, xây dựng quê hương của các bậc tiền bối để con cháu đời sau ghi nhớ.
Giá trị tiêu biểu của hệ thống di tích đình làng Quảng Bình còn được phản ánh qua những hiện vật, tư liệu quý được lưu giữ. Mỗi di tích đình làng trờ thành những bảo tàng dân gian thu nhỏ nhưng mang giá trị lớn về bảo tồn văn hóa, giáo dục lịch sử địa phương. Tiêu biểu như đình Hòa Ninh lưu giữ 10 sắc phong của triều Nguyễn ban tặng cho các vị khoa bảng của làng, phản ánh giá trị về truyền thống hiếu học của cha ông, được lưu danh qua nhiều thế hệ; đình làng Phù Trịch lưu giữ 12 sắc phong của các triều vua, 01 bộ Long Đĩnh, 01 ngai thờ,...
Di tích lăng mộ, miếu thờ, nhà thờ của các danh tướng, danh nhân lịch sử ở Quảng Bình không chỉ mang giá trị lịch sử gắn với công trạng đánh giặc, khai hoang lập làng mà còn có giá trị về kiến trúc nghệ thuật mang ý nghĩa trường tồn, tọa lạc ở vùng núi non sơn thủy hữu tình, mang ý nghĩa phong thủy, cầu mong tốt lành, phúc thọ bình yên: Lăng mộ Hoàng Hối Khanh có địa thế phong thủy trên núi An Mã; lăng mộ danh tướng Mai Lượng tọa lạc trên một địa hình trước là sông Rào Nan sau là núi Hòn Nậy; lăng mộ danh tướng Nguyễn Dụng có giá trị nghệ thuật kiến trúc; lăng mộ và nhà thờ Đề đốc Lê Trực được bảo tồn khá nguyên vẹn, có bố cục chữ Đinh, các đường nét hoa văn, hoa lá, mây trăng, rồng phượng chạm trổ tinh tế, có giá trị trong việc nghiên cứu nghệ thuật kiến trúc nhà thờ điển hình thời Nguyễn. Nơi đây, hàng năm vào ngày kỵ giỗ, con cháu, nhân dân và chính quyền địa phương làm lễ dâng hương, tưởng niệm, cũng là dịp giáo dục thế hệ trẻ tưởng nhớ về những vị danh nhân, danh tướng có công lao to lớn với quê hương đất nước, về lịch sử đấu tranh hào hùng của cha ông.